Strona główna Ciekawostki Tworzenie się wodospadów

Tworzenie się wodospadów

Tworzenie się wodospadów

Nie ma chyba osoby, której nie zachwyca widok wodospadu. Przelewająca się z dużej wysokości spieniona woda, rozbija się o skalisty próg i spada z ogromną prędkością w dół, tworząc pieniącą się, wodną kipiel. Na całym świecie istnieją mniejsze i większe wodospady, które są zwykle atrakcją turystyczną, tłumnie przyciągającą turystów.

Tworzenie wodospadu trwa tysiące lat. Zwykle powstaje na istniejącej już rzece. Ruchy tektoniczne ziemi, wywołane procesami zachodzącymi w jej wnętrzu, mogą doprowadzić do osunięcia się jej koryta i powstania skalnego urwiska. Oczywiście proces ten nie zahamuje nurtu rzeki, co najwyżej zmieni jej nurt. Woda zaczyna spadać z dużą siłą w dół, niosąc ze sobą skalisty materiał. Następuje erozja, długotrwałe zjawisko, które rzeźbi koryto rzeki. Proces tworzenia wodospadu jest wyjątkowo długi, a ciągła erozja może nawet spowodować jego stopniowe cofanie się, aż do całkowitego zaniku.

Wodospady ze względu na swoją specyficzną budowę dzielą się na kilka charakterystycznych rodzajów. Jednym z nich jest ten, o nieregularnej powierzchni, potocznie zwany kaskadowym. Spadająca woda rozbija się o poszczególne, wystające półki, przez co jej prędkość nie jest tak duża. Wodospad kaskadowy jest niezwykle widowiskowy. W rodzimych Tatrach można zobaczyć przepiękne przykłady naturalnych wodospadów kaskadowych. Najsłynniejszy – „Wielka Siklawa” to największy wodospad tego rodzaju. Wysokość progu to niemal 70 metrów. Woda rozbija się na dwie lub trzy nitki, w zależności od poziomu wody w „Wielkim Stawie”, z którego wodospad bierze swój początek. Odwiedzając Tatry, koniecznie trzeba zobaczyć ten malowniczy wodospad.

Wodospad kataraktowy przypomina nieco kaskadowy, ale ze względu na rodzaj podłoża, połączenie twardej skały, odpornej na erozję z miękkimi i delikatnymi skałami, woda spada z niego z dużo większą prędkością, gwałtownie pokonując opór stawiany przez twardy próg wodospadu. Przykładem takiego wodospadu jest położony w Karkonoszach „Wodospad Łaby”. Z wysokości 45 metrów woda spada w dół, tworząc białą kipiel. Jednym z najbardziej widowiskowych wodospadów kataraktowych na świecie jest „Wodospad Błękitnego Nilu”, znajdujący się na terenie afrykańskiej Etiopii. Pod koniec pory deszczowej, jego szerokość sięga prawie 400 metrów. Jest to jeden z najpiękniejszych wodospadów na świecie. Przez okoliczną ludność potocznie nazywany jest „Tis Yssat”, co oznacza „woda, która dymi”.

Kolejnym rodzajem wodospadu jest tak zwany kartkowy lub blokowy. Ten rodzaj zwykle formuje się na bardzo szerokich urwiskach. Woda spada z wysokości jednym ciągiem, tworząc prostą warstwę przypominającą kartkę papieru. Przykładem tego typu wodospadu jest brazylijski „Iguazú”, leżący na krawędzi płaskowyżu zbudowanego ze skał bazaltowych. Woda w najwyższym punkcie tego wodospadu, spada z wysokości aż 80 metrów. Przy pięknej, słonecznej pogodzie tworzą się tam zjawiskowe tęcze, które są dodatkowym atutem tego miejsca.

Wodospady to wciąż jeszcze niezbadane całkowicie zjawiska, które ciekawią swoją budową nie tylko geologów i upłynie jeszcze wiele wody, zanim wszystkie ich zagadki ich powstania zostaną rozwiązane.